Als je eenmaal de smaak te pakken hebt van epoxy gieten, ga je al snel veel mallen verzamelen. Hoewel mallen verkrijgbaar zijn in super veel vormen en maten, kan het altijd zijn dat je toch iets mist. Of misschien heb je een mal gekocht ergens, maar wil je er een kopie van maken. Goedkope siliconen mallen, voornamelijk uit China, gaan nou eenmaal niet lang mee. Eigen gemaakte siliconen mallen gaan veel langer mee en zijn dus een duurzame keuze. Siliconen is een goede keuze om een mal te maken en is ook verreweg het meest gebruikte materiaal daarvoor. Voor grotere rechthoekige objecten, zoals voor dienbladen of zelfs tafels, is siliconen niet handig. Daar gebruik je dan beter HDPE voor, een plastic waar epoxy niet aan hecht.

Allereerst zul je moeten bepalen wat voor siliconen je wilt gebruiken. Het belangrijkste daar in, is de flexibiliteit van de siliconen. Zelf ben ik erg fan van de siliconen van Polyestershoppen. Deze zijn beschikbaar in vier hardheden, Shore 8 (heel flexibel), Shore 15 (flexibel), Shore 25 (gemiddeld), en Shore 40 (stug).

Wat, Shores?

Hoe flexibel of hard een materiaal is, wordt weergegeven in Shore waardes. Hoe hoger het getal, hoe harder het materiaal. Er bestaan verschillende schalen (A-D), maar daar hoef je je meestal niet druk over te maken. Voor siliconen wordt overal dezelfde schaal gebruikt (A). Siliconen zijn beschikbaar van erg zacht en flexibel (Shore 8), naar erg hard, stug (Shore 40). Als je een mal wilt maken die moet rekken, zoals voor een beeldje met wat uitstekende stukken, gebruik dan Shore 15 of zelfs Shore 8. Wil je juist een stugge mal, bijvoorbeeld voor onderzetters, gebruik dan Shore 25 of zelfs Shore 40.

OK, wat heb ik nog meer nodig?

Om een mal te maken heb je natuurlijk een "master"-object nodig. Dat is het object wat je uiteindelijk van epoxy wilt namaken, zoals een onderzetter of een beeldje. Let er op, dat als het oppervlak niet glad is, dat ook van je uiteindelijke gietsel het oppervlak niet glad zal zijn. Dus zorg er voor dat je oppervlak net zo mooi is als hoe je het uiteindelijk wilt hebben. Daarnaast heb je een omhulsel nodig om je siliconen in te gieten. Dat kan van karton, plastic, of metaal zijn. Voor ronde mallen gebruik ik plastic mengbekers. Voor vierkante mallen gebruik ik deze verstelbare plaatjes. Anderen gebruiken legosteentjes op een lego-plaat, van de binnenkant afgetaped om het dicht te maken. Zorg er dan wel voor dat het op een goede ondergrond staat, waar siliconen niet aan hecht, en plak het goed af zodat het niet gaat lekken. Doe dit nooit op een siliconen ondergrond, omdat je gegoten siliconen zich daar aan kan hechten. Hoewel siliconen niet altijd hecht op een siliconen oppervlak dat langer dan een paar dagen geleden is uitgehard, is het risico toch te groot. Bovendien kunnen stoffen uit de nieuwe siliconen lekken naar de oudere siliconen, waarbij de laatste kan vervormen. De siliconen mat op mijn bureau is niet vlak meer, omdat ik er eens een pas uitgeharde mal op had gezet.

Bepalen hoeveelheid benodigde siliconen

Om te bepalen hoeveel siliconen je nodig hebt om je mal te gieten, moet je het volume weten van je master-object, en het volume van je omhulsel waar je de mal in gaat gieten. Als de vorm van je master heel onregelmatig is, is het wellicht lastig om te bepalen wat het volume is. In dat geval kun je het volume meten door de waterverplaatsing ervan te meten. Dat werkt als volgt:

1. Leg je master in een mengbeker, en giet deze vol water tot het object helemaal onder water ligt. Zet een streep op de mengbeker waar het water niveau staat, of lees het af en schrijf het op. Je kunt gerust doorgieten tot een cijfer wat goed te onthouden is.
2. Haal je master er uit, het meeste water er af schuddend terug de mengbeker in. Zet de mengbeker met het water op een weegschaal, en vul het water aan terug tot aan de streep. Meet af hoeveel gram water er in de mengbeker ging, tot het water weer bij de streep stond.
3. Als dit bijvoorbeeld 100 gram was, dan heeft je object een volume van 100 ml.

Vervolgens bepaal je het volume van je omhulsel waar je siliconen in gaat gieten. Als je een mengbeker als vorm wilt gebruiken om de mal in te maken, dan kun je de master er in leggen, en een streep kiezen op de mengbeker minstens een centimeter boven het hoogste punt van de master. Als je een vierkante, rechthoekige, of cilindervormige mal wilt gebruiken, dan helpt wellicht onze calculator voor het bepalen van het volume — kies de vorm, vul de afmetingen in, en lees dan bij stap 3 het aantal (milli)liter af. Bedenk wel dat je als hoogte invult tot welke hoogte je de siliconen gaat gieten, niet per sé de volledige hoogte van het omhulsel. Bedenk ook hier dat je de siliconen tot minstens een centimeter boven je master moet gieten. Hoeveel siliconen heb je dan nodig?
Het volume van het geheel min het volume van je master is het volume van siliconen. Stel, je omhulsel (tot waar je siliconen gaat gieten) heeft een inhoud van 200 ml, en je master-object heeft een volume van 100 ml. Je hebt dan 100 ml siliconen nodig om je master in te gieten. Aangezien siliconen een dichtheid heeft van ongeveer 1.1, heb je dan 100 x 1.1 = 110 gram siliconen nodig.

Welke stappen moet ik volgen?

Volg deze stappen voor een half-open mal, de meest voorkomende mal. Deze methode is geschikt voor alle objecten met tenminste één vlakke kant.

• Kies welke kant bovenaan komt te staan. Meestal wordt de onderkant van je master de uiteindelijke bovenkant in je gegoten mal, en dus waar je je epoxy in de mal zal gaan gieten. Dit moet de kant zijn die vlak zal blijven.
• Zorg er voor dat alles goed waterpas staat. Zo niet, krijg je een scheve mal.
• Plak je master-object vast op de bodem van je omhulsel. Controleer ook of je rondom genoeg ruimte tussen je master en het omhulsel (zoals een mengbeker) hebt — ongeveer een centimeter minimaal. Als je master heel zwaar is (en dan bedoel ik een hoog soortelijk gewicht), is dit niet altijd nodig, maar de meeste materialen drijven in siliconen. Het is ook mogelijk iets zwaars op je master te zetten, en je mal in twee keer te gieten.
• Meng de siliconen en giet je object ruim in, met zo'n centimeter boven je master.
• Wacht totdat de siliconen is uitgehard, haal het uit het omhulsel, en haal vervolgens de master uit je nieuwe mal. Je mal is nu klaar!

Video

Wil je nog meer weten? In ons maandelijkse online Epoxy Café van september 2021 heeft Inge van Silicone Molds Studio ons alles uitgelegd over het maken van siliconen mallen. Je kunt de opname hieronder nakijken.