Gerelateerd

Over acrylhars

Acrylhars is geen nieuw materiaal, maar is wel pas relatief recent populair geworden bij epoxy gieters. Het wordt al decennialang gebruikt als veel sterker alternatief voor gips om onder andere beelden en sculpturen te maken. Het is een heel veilig alternatief voor epoxy, omdat het water-gebaseerd is, en geen schadelijke stoffen bevat. Het kan ook gewoon in siliconen mallen gebruikt worden, en het beschadigt de mal niet. Maar, het is een gipsachtig materiaal, en het is dus niet geschikt voor heldere gietingen waar doorheen gekeken moet kunnen worden. Net zoals gips, is de ene acrylhars de andere niet. Sommige acrylharsen zijn zo dik, dat ze bijna niet te gieten zijn. Die zijn dan ook voornamelijk bedoeld om als laag aan te brengen op iets anders. En terwijl de ene acrylhars bedoeld is om zonder nabehandeling ondergedompeld te blijven onder water, heeft andere bescherming nodig als het buiten wordt geplaatst. Er zijn ook acrylharsen beschikbaar die erg lijken op een metalen oppervlak. Deze kunnen zelfs roesten, omdat ze daadwerkelijk veel metaalpoeder bevatten.

Over het algemeen harden acrylharsen erg snel uit, en moet je dus erg snel werken. Ontluchten is lastig, en belletjes zijn wel vaak een probleem. Je kunt een klein beetje water toevoegen aan je mengsel om het wat vloeibaarder te maken. Maar, ga niet boven de 5% zitten, want dan wordt je gietsel duidelijk een stuk minder sterk. Iets anders wat je moet weten is dat acrylharsen thixotroop zijn; als je het mengsel roert, schudt, of tegen de mal aan tikt, wordt deze vloeibaarder. Denk aan drijfzand. Dit kan je helpen als je van belletjes af wilt komen. Sla de mengbeker een paar keer op tafel voor je giet; en na het gieten kun je tegen de mal aan tikken of deze zelfs even optillen en laten vallen. Dit maakt het mengsel vloeibaarder, waardoor belletjes makkelijker omhoog komen.

Hoewel er veel verschillende merken acrylhars beschikbaar zijn, houd ik het hier bij voorbeelden van AquaCast en Acrystal. AquaCast werkt erg makkelijk, omdat je alleen een poeder en water nodig hebt. Acrystal heeft veel verschillende soorten acrylhars, inclusief verdikkers, een vertrager, en een sealer. Deze kunnen ook voor AquaCast of andere acrylharsen gebruikt worden. De sealer kan ook voor gipsen gebruikt worden.
  • AquaCast van EliChem, een producent van ook epoxy harsen zoals MasterCast, UltraCast, en TotalCast, is een goede basis acrylhars met een 100:35 mengverhouding poeder:water. Je kunt voor deze acrylhars, om het makkelijker te maken voor je, ook gewoon de 3:1 mengverhouding gebruiken die je wellicht gewend bent van porseleingips. Het voordeel van deze hars is dat het alleen poeder en water nodig heeft; je ontvangt dus alleen het poeder en hebt zo minder ruimte nodig. De hars zelf zit dus als poedervorm gemengd met het gips. Bovendien is hij veel goedkoper dan de Acrystal acrylharsen. Je betaalt voor 3kg maar 40 euro, wat neerkomt op ongeveer 4 kilo gemengd product. Koop je de grotere verpakking van 10kg, dan betaal je maar 7 euro per kilo poeder, dus ongeveer 5.25 euro per kilo gemengd product. Hij is redelijk gietbaar, wel wat dikker dan de Acrystal Prima hieronder, en hardt erg snel uit. Je kunt deze acrylhars goed mengen met andere stoffen, zoals zand en metaalpoeder (zie ook de Decor types hieronder). Houd daarbij een max aan van ongeveer 50-100% van het gewicht van het poeder. Dus, als je 100 gram poeder bij 35 gram water voegt, kun je maximaal 50-100 gram droge stof toevoegen, zoals zand. Begin met 50% als je er niet zeker van bent. Voor koperpoeder zit je dan echt al aan het maximum, maar bijvoorbeeld van ijzerpoeder kun je het dubbele toevoegen. Dit geldt uiteraard niet voor stoffen die vloeistof opnemen.
  • Acrystal Prima is een goede basis acrylhars met een 100:40 mengverhouding poeder:vloeistof. Deze hars wordt ook gebruikt als basis van veel van de onderstaande acrylharsen. Hij is redelijk gietbaar, niet té dik, en hardt erg snel uit. En, in grote hoeveelheden, is hij goed betaalbaar en komt de prijs uit op ongeveer een tientje per kilo. Je kunt deze acrylhars goed mengen met andere stoffen (zie ook de Decor types hieronder). Houd daarbij een max aan van het gewicht van het poeder. Dus, als je 100 gram poeder bij 40 gram vloeistof voegt, mag je maximaal 100 gram droge stof toevoegen, zoals zand. Dit geldt uiteraard niet voor stoffen die vloeistof opnemen. En, ook hier is er wat variabiliteit; kleine korrels zoals fijn zand geven eerder een dik mengsel dan grote korrels.
  • Acrystal Optima lijkt erg op de prima, en is bedoeld voor hele grote hoeveelheden. Deze soort acrylhars is dan ook alleen verkrijgbaar in grote verpakkingen. Optima heeft een 3:1 mengverhouding poeder:vloeistof.
  • Acrystal Aqua is een acrylhars bedoeld om onder water te blijven. Het is veel dikker dan andere uitvoeringen, en bevat veel vezels om stevigheid te geven aan je gietsel. Hoewel het dus erg goed waterbestendig is, is het geen handige acrylhars om bijvoorbeeld een schaaltje of schoteltje mee te gieten. Omdat het zo dik is, zul je snel belletjes krijgen in je gietsel. Eigenlijk is het dus meer bedoeld om te lamineren, bijvoorbeeld om de achterkant van een aquarium mee te bedekken. Ontluchten met bijvoorbeeld een vacuumset werkt niet goed omdat de Acrystal Aqua heel erg opzet bij het ontluchten, en razendsnel uithardt. Voor je het weet, is je hele mengsel dan ook keihard geworden in de mengbeker. Aqua is minder goed mengbaar, en het gebruik van een menger is dan ook zeker nodig voor grotere hoeveelheden. Acrystal Aqua gebruikt een andere verharder dan de Prima en de Optima; je kunt deze niet uitwisselen. Aqua heeft een 7:1 mengverhouding poeder:vloeistof.
  • Acrystal Decor Brons geeft je gieting een mooie bronzen uitstraling. Het is eigenlijk Acrystal Prima, maar dan met bronspoeder door het Acrystal Basis poeder heen gemengd. Doordat het bronspoeder is toegevoegd, heeft Decor Brons een 5:1 mengverhouding poeder:vloeistof gekregen.
  • Acrystal Decor Koper geeft je gieting een mooie koperen uitstraling. Het is eigenlijk Acrystal Prima, maar dan met koperpoeder door het Acrystal Basis poeder heen gemengd. Acrystal Decor Koper zal op den duur dan ook langzaam (of snel, indien buiten geplaatst) groenig uitslaan, als het koper poeder begint te oxideren. Doordat het koperpoeder is toegevoegd, heeft Decor Koper een 5:1 mengverhouding poeder:vloeistof gekregen.
  • Acrystal Decor Marmer geeft je gieting een marmer-achtige uitstraling. Het is eigenlijk Acrystal Prima, maar dan met marmerpoeder door het Acrystal Basis poeder heen gemengd. Het marmer effect komt pas echt naar boven als je je gieting na het uitharden wat opschuurt. Daarmee verwijder je acrylhars wat de marmer korrels bedekt, en komt de glinstering meer naar boven. Doordat het marmerpoeder is toegevoegd, heeft Decor Marmer een 5:1 mengverhouding poeder:vloeistof gekregen.
  • Acrystal Decor Tin geeft je gieting een mooie tinnen uitstraling. Het is eigenlijk Acrystal Prima, maar dan met tinpoeder door het Acrystal Basis poeder heen gemengd. Doordat het tinpoeder is toegevoegd, heeft Decor Tin een 5:1 mengverhouding poeder:vloeistof gekregen.
Net als andere gipsachtige materialen kan acrylhars worden ingekleurd met watergebaseerde pigmenten. Naast acrylverf en acrylinkt, heeft Acrystal zelf ook pigmenten beschikbaar. Waar sommige verven of pigmenten enkel pastelkleuren kunnen geven in acrylhars, zijn deze pigmenten in staat diepe kleuren te geven. De keuze qua kleuren is wel erg beperkt; een alternatief is colorex.

Voor algemene voor- en nadelen van gipsachtige materialen en voorbeelden daarvan, zie de pagina over gipsachtige materialen.


Gerelateerde links